İSRAİL SAVUNMA BAKANI MÜNİH GÜVENLİK KONFERANSI’NDA “YUMUŞAK GÜÇ”LE DALGA GEÇTİ

BARBARA OPALL-ROME  

19 Şubat, 2017

TEL AVİV, İsrail — İsrail Savunma Bakanı Avigdor Liberman Pazar günü Münih Güvenlik Konferansı’nda dinleyicilere bugün Orta Doğu’da kaos ve istikrarsızlığın “politik kararlılık”tan yoksun, daha yumuşak ve durağan diplomasi yollarını seçen liderlerin bir sonucu olduğunu ısrarla vurgulayarak sözde yumuşak gücün değerini aşağıladı.

Liberman, “Son dönemde politik kararsızlıktan çektiğimiz bugün ortadadır” dedi. “Yumuşak gücün sonuçlarını sadece İran’la ilgili olarak değil bugün Orta Doğu’da görüyoruz.”

 Liberman’a göre diyalog ve teşvik tedbirleri, Kuzey Kore’yi nükleer programını takip etme ya da uzun menzilli füze taşıma araçlarını Doğu Asya’nın hayli ötesindeki toplumlar için tehdit oluşturması hiçbir şey yapmadı. İran ve dünya güçleri arasındaki müzakerelerle konulan Ortak Kapsamlı Eylem Planı (JCPOA)’nın sağladığı geçici süreye bakmaksızın aynısı İran’da da olacak şeklinde sürdürdü.

Liberman, “İran anlaşması Kuzey Kore ile yaptığımız ‘kopyala-yapıştır’ neyse odur… Şüphesiz Orta Doğu’da hangi kadına ya da erkeğe sorsanız İran’ın Kuzey Kore’nin bir başka örneği olacağını söyleyeceklerdir” dedi.

Kısmen pragmatik bir çizgiyi, diğer bir deyişle de aşırı sağda, İsrail başbakanı Benjamin Netanyahu’nun milliyetçi koalisyon hükümetinin çizgisini üstlenen Liberman, en üst düzey üç güvenlik tehdidinin, “İran, İran ve İran” olduğunu vurguladı.

İran’ın dinmek bilmeyen nükleer hırsları, hızlandırılan balistik füze programına dair kaygı verici bir bağlamda konuştu ve “birçok sofistike silahın Orta doğu’da her sorunlu yere kaçakçılığı” olarak eleştirdi.

Daha da ötesi, Liberman İran’ın tüm bölgede ve ötesinde temsilciler yaratmadaki “davranış biçimini” açıkladı. “Lübnan’da Hizbullah, Gazze Şeridi’nde İslami Cihat ve Hamas, Yemen’de Husi militanları ve Irak’ta Şii milislerle ve benzerlerine sahibiz… Ve bütün bu faaliyetler dünyanın en büyük, en güçlü, sofistike ve zalim terör örgütünün şemsiyesi altında toplanıyor: Dünyadaki bir numaralı terörist Kasım Süleymani’nin kontrolündeki İran Devrim Muhafızları” 

BBC'nin baş ulusal muhabiri Liz Doucet tarafından, Liberman İran'a daha fazla yaptırım ve askeri baskı çağrısında mı bulunduğu ısrarla sorulduğunda, İsrail Savunma Bakanı, mevcut BM Güvenlik Konseyi kararlarıyla uyumlu açık bir yaptırımı, "Ekonomik baskı ve çok sert bir politikanın birleşimini" desteklediğini söyledi.

Washington merkezli Ploughshares Fund başkanı Joe Cirincione, ne Liberman'ın kabul ettiğini ne de Doucet’in açıklık getirdiğini belirterek, BM Güvenlik Konseyi'nin 2231 sayılı kararının Tahran'ın balistik füze testini açıkça yasaklamadığını, fakat daha çok İran'ı özellikle test etmemeye "çağırdığını" belirtti.

Liberman'ın sürüncemeli İsrail-Filistin çatışmasıyla başa çıkma reçetesine gelince, İsrailli yetkili, Netanyahu'nun aynı kafadaki, ılımlı Sünni Körfez devletlerinin Filistin liderliğini İsrail için kabul edilebilir bir anlaşmaya yönlendirebileceği sözde "dışarıdan içeri" yaklaşımını yineledi.

“Sorun şu ki, Filistinlilerin İsrail’le uzun süreli ve nihai statülü bir anlaşmaya varma liyakatları yok. Bu ancak bölgesel bir çözümün aşamalı olmayan fakat eş zamanlı bir parçası olabilir. Bölgesel bir çözüm için Arap dünyası ve Filistinlilerle eş zamanlı olarak bir plan yapmalıyız” dedi.

Liberman'ın - ABD Başkanı Donald Trump gibi – soruna dair bir veya iki devletli çözüm konusunda kararsız olup olmadığı sorulduğunda, İsrail savunma bakanı iki devletli bir barış anlaşmasından yana olduğunu söyledi. Bununla birlikte Liberman, gelecekteki herhangi bir anlaşmanın önemli toprak ve nüfus takasını içermesi gerektiği konusunda ısrar ederek formüle bir uyarı notu düştü.

"Benim görüşüme göre, oyunun sonu, şüphesiz iki devletli çözümdür” dedi. “Ancak bu bir Yahudi devleti olmalıdır.”

Liberman, iki devletli bir anlaşmanın beklentileri ile ilgili "en büyük sorununun", Bill Clinton'a kadar uzanan peşpeşe ABD başkanları tarafından öngörüldüğü gibi, gelecekteki bir Filistin'in Yahudi içermeyeceği ve İsrail'in ise nüfusunun yüzde 20'den fazla Filistinli Arap’ı da içerecek iki milletli bir devlet fikri olduğunu söyledi.

Ancak "Temel ilke veya çözümün toprak ve nüfus değişimini içermesi gerektiğini düşünüyorum. Tek bir homojen Filistin devleti ve iki uluslu bir İsrail devleti yaratmak bir anlam ifade etmez."

15 Şubat'ta Beyaz Saray'ın konuk İsrail başbakanıyla düzenlediği basın toplantısında Trump, "iki devletli ve tek devletli ve her iki tarafın da sevdiği şeyi seviyorum... İkisiyle de yaşayabilirim” dedi.

Pazar günkü kabine toplantısında Netanyahu, Trump ile görüşmesini tarihi olarak övdü ve ABD başkanının İsrail ile ABD arasındaki ilişkilerin "yeni bir güne" girdiğini söylediğini aktardı.

Netanyahu'nun ofisinden 19 Şubat'ta yapılan açıklamaya göre İsrailli lider, Trump yönetimi altında ikili ilişkilerin sadece yıllar öncesine dayanan kişisel ilişkileri nedeniyle değil, İran tehdidine ilişkin ortak görüşleri nedeniyle de daha güçlü olacağını söyledi.

"İkimiz, İran'ın ana ve büyüyen tehdidi ve çeşitli alanlarda İran'ın saldırganlığına karşı durma ihtiyacı konusunda hemfikiriz."

İsrail-Filistin meselesine gelince, Netanyahu kabine bakanlarına kendisinin ve Trump'ın barışı sağlamak için bölgesel bir yol izlemeye karar verdiklerini söyledi. "İsrail, ABD ve bölge ülkeleri arasında büyüyen bölgesel çıkarlara hem İran'ı püskürtmek hem de başka fırsatlar geliştirmek ve normalleşme için bir temel oluşturmaya çalışma ihtimalini görüyoruz. Sonunda barışı elde etmeyi umuyoruz…

Netanyahu, yeni ABD yönetimiyle izlemeyi hedeflediği bölgesel temelli yaklaşımla ilgili olarak, "Bu temel bir değişiklik ve diyebilirim ki, tüm tartışmalarımızda yerini aldı ve aramızdaki tüm anlaşmaların altyapısını oluşturdu” dedi.

 Barbara Opall-Rome

Opall-Rome, İsrail Savunma Haberleri bürosu şefidir. Mayıs 1988'den beri ABD-İsrail stratejik işbirliğini, Ortadoğu güvenliğini ve füze savunmasını takip ediyor. Tel Aviv'in kuzeyinde yaşıyor. Www.opall-rome.com adresindeki web sitesini ziyaret edin.